Grant Thornton: Ποια πρόσωπα θεωρείται ότι βαρύνουν τους φορολογούμενους και με ποιες προϋποθέσεις
Της Παναγιώτας Μακαρίου - Tax Consultant της Grant Thornton
Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος Ν.2238/1994 θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο τα ακολούθως αναφερόμενα πρόσωπα και κατά συνέπεια, ο φορολογούμενος θα έχει αφενός δικαίωμα έκπτωσης δαπανών από το συνολικό του εισόδημα, με τις οποίες έχει επιβαρυνθεί για λογαριασμό των συγκεκριμένων προσώπων, αλλά και αφετέρου, δικαίωμα μειώσεων από το συνολικό ποσό του φόρου του. Αναλυτικότερα, τα πρόσωπα αυτά είναι:
A) Τα ανήλικα άγαμα τέκνα.
Σύμφωνα και με το οικογενειακό δίκαιο, γνήσια τέκνα είναι αυτά που προέρχονται από νόμιμο γάμο, ή τα εκτός γάμου που νομιμοποιήθηκαν καθώς και τα υιοθετημένα. Όσον αφορά την περίπτωση που οι σύζυγοι συμβιούν, τα τέκνα τους, βαρύνουν τον σύζυγο-πατέρα. Στην περίπτωση διαζευγμένων συζύγων, τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν τον γονέα ο οποίος έχει την επιμέλειά τους, ανεξάρτητα από το εάν καταβάλλεται διατροφή ή συνοικούν περιστασιακά και με τον άλλο γονέα, ενώ στην περίπτωση που οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν τον γονέα με τον οποίο συνοικούν.
Για παράδειγμα, το αφορολόγητο ποσό των τέκνων της συζύγου από προηγούμενο γάμο της, αυξάνει το δικό της αφορολόγητο ποσό (εφόσον έχει και την επιμέλειά τους) και δεν μεταφέρεται στον νέο της σύζυγο.
B) Τα ενήλικα άγαμα τέκνα τα οποία δεν έχουν υπερβεί το εικοστό πέμπτο έτος ηλικίας και σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές ή σχολεία του εσωτερικού ή εξωτερικού καθώς και εκείνα τα οποία παρακολουθούν δημόσια ή ιδιωτικά ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης στο εσωτερικό.
Ειδικά, για τα τέκνα της παραπάνω περίπτωσης, καθώς και για τα τέκνα που δεν σπουδάζουν, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θεωρούνται προστατευόμενα μέλη παρατείνεται μέχρι και δύο έτη, εφόσον κατά τα έτη αυτά είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ.
Χαρακτηριστικές είναι οι ακόλουθες περιπτώσεις κατά τις οποίες τα ενήλικα άγαμα τέκνα μέχρι 25 ετών δεν βαρύνουν τον φορολογούμενο:
Τα τέκνα που παρακολουθούν μαθήματα ξένης γλώσσας στο Βρετανικό Συμβούλιο ή φοιτούν στο Γαλλικό Ινστιτούτο και στη Γαλλική Ακαδημία, καθώς τα συγκεκριμένα ιδρύματα δεν συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά γνωρίσματα της αναγνωρισμένης σχολής.
Τα τέκνα που φοιτούν σε κέντρα ξένων γλωσσών, καθώς από τις ιδιωτικές σχολές αναγνωρίζονται μόνο αυτές που εντάσσονται σε κάποια από τις βαθμίδες εκπαίδευσης (πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια).
Τα τέκνα που φοιτούν σε ωδεία ή μουσικές σχολές, λόγω της μη υπαγωγής των συγκεκριμένων σχολών σε κάποια από τις αναγνωρισμένες βαθμίδες εκπαίδευσης.
Τα τέκνα που φοιτούν σε προκαταρκτικό έτος αλλοδαπού πανεπιστημίου.
Γ) Τα άγαμα τέκνα που υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία.
Εδώ πρέπει να διαχωρίσουμε την περίπτωση όπου τα τέκνα έχουν ήδη υπηρετήσει τη στρατιωτική τους θητεία και καλούνται ως έφεδροι για μετεκπαίδευση στις ένοπλες δυνάμεις καθώς δεν θα βαρύνουν τον φορολογούμενο γονέα λόγω της μετεκπαίδευσης.
Δ) Τα τέκνα που είναι άγαμα ή διαζευγμένα ή τελούν σε κατάσταση χηρείας, με προϋπόθεση να παρουσιάζουν αναπηρία εξήντα επτά τοις εκατό τουλάχιστον, από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή ψυχική πάθηση. Το όριο ηλικίας δεν υφίσταται σε αυτή την περίπτωση, είναι όμως απαραίτητη η παρουσία αναπηρίας σε ποσοστό 67% και όχι κατώτερο.
Ε) Ο σύζυγος που δεν έχει φορολογούμενο εισόδημα.
Όσον αφορά τους συζύγους, για το έτος κατά το οποίο ένας εκ των δύο απεβίωσε, δεν υπάρχει υποχρέωση υποβολής κοινής δήλωσης. Συνεπώς, για το συγκεκριμένο έτος πρέπει να υποβληθεί χωριστά δήλωση, ακόμα και στην περίπτωση που ο εν ζωή σύζυγος δεν είχε εισόδημα. Για τον θανόντα, την δήλωση για το εισόδημα που απέκτησε μέχρι την ημερομηνία θανάτου, πρέπει να την υποβάλλουν οι κληρονόμοι του.
ΣΤ) Οι ανιόντες και ων δύο συζύγων (π.χ. γονείς, παππούδες).
Είναι σημαντικό ότι δεν γίνεται διάκριση μεταξύ εξ' αίματος και εξ' αγχιστείας συγγένειας, γεγονός που σημαίνει ότι και οι θετοί γονείς μπορούν να βαρύνουν τον φορολογούμενο εφόσον πληρούνται και οι προϋποθέσεις της συνοίκησης αλλά και του ύψους του εισοδήματος. Επίσης, για να βαρύνουν οι ανιόντες του ενός συζύγου τον άλλο σύζυγο πρέπει να υφίσταται γάμος μεταξύ τους, επομένως στην περίπτωση λύσης γάμου είτε λόγω διαζυγίου είτε λόγω θανάτου του ενός συζύγου, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι οι ανιόντες αυτού βαρύνουν τον άλλο σύζυγο ακόμα και εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις της συνοίκησης και του ύψους εισοδήματος.
Ζ) Οι αδελφοί και αδελφές και των δύο συζύγων, που είναι άγαμοι ή διαζευγμένοι ή τελούν σε κατάσταση χηρείας, εφόσον παρουσιάζουν αναπηρία 67% τουλάχιστον, από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία.
Η) Οι ανήλικοι και ορφανοί συγγενείς, από πατέρα και μητέρα, μέχρι το τρίτο βαθμό συγγένειας οποιουδήποτε από τους συζύγους.
Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι τα ανωτέρω πρόσωπα θεωρείται ότι βαρύνουν τον φορολογούμενο εφόσον συνοικούν με αυτόν και το ετήσιο φορολογούμενο και απαλλασσόμενο εισόδημα τους δεν υπερβαίνει το ποσό των δύο χιλιάδων εννιακοσίων ευρώ ή των έξι χιλιάδων ευρώ αν αυτά παρουσιάζουν αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία ή ψυχική πάθηση.
Για τον υπολογισμό του προαναφερθέντος ορίου εισοδήματος δεν λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:
Το τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοκατοίκηση ή από την δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτου σε συγγενικά πρόσωπα μέχρι δευτέρου βαθμού εξ αίματος.
Έσοδα από διατροφή που καταβάλλεται στον ανήλικο μετά από δικαστική απόφαση ή μετά από συμφωνία που καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Το εξωιδρυματικό επίδομα που καταβάλλεται στους δικαιούχους από το Δημόσιο ή άλλους ασφαλιστικούς φορείς καθώς και τα προνοιακά επιδόματα που χορηγούνται σε άτομα με αναπηρίες.
Τα εισοδήματα των ανήλικων τέκνων που προστίθενται στο συνολικό εισόδημα του γονέα και φορολογούνται στο όνομά του.
Επίσης, τα τέκνα μπορούν να βαρύνουν τον φορολογούμενο ανεξάρτητα από το αν έχουν υποχρέωση να υποβάλουν δήλωση φορολογίας στο όνομά τους.
Ολοκληρώνοντας, πρέπει να τονίσουμε πως δεν θεωρείται ότι βαρύνει τον φορολογούμενο ο ανήλικος που αποκτά εισόδημα από εμπορικές ή γεωργικές επιχειρήσεις ή από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος ανεξαρτήτως ποσού εισοδήματος, εκτός και εάν το σχετικό δικαίωμα το απέκτησε ο ανήλικος από κληρονομιά.
